Czym jest terapia Gestalt w prostych słowach: zasady i przykłady
Terapia Gestalt została opracowana w opozycji do popularnej wówczas szkoły psychoanalizy Sigmunda Freuda. Autor tego podejścia, niemiecki psychiatra Fritz Perls postrzega człowieka jak integralny system. W jego ramach mózg i ciało, fizjologia i psychika są nierozłączne i wywierają na siebie bezustanny wpływ.
Z perspektywy Gestalt każdy z nas jest systemem podobnym do zegara, w którym wszystkie koła zębate w postaci naszych myśli, emocji, wrażeń cielesnych nieustannie się obracają i wchodzą ze sobą w interakcje.
Ważne jest, aby osoba postrzegała i akceptowała siebie jako całość, ponieważ wszystkie części jej ciała i psychiki stanowią jedną całość. W ten sposób można zauważyć, rozpoznać i zaspokoić wszystkie swoje pragnienia i emocje. Jako dziecko mogliśmy słyszeć, jak nasi rodzice lub opiekunowie mówili: „Nie płacz” lub „Nie zachowuj się w ten sposób”. Nie wyjaśniając, dlaczego dziecko powinno to robić, dorośli mogli nałożyć tabu na nasze prawdziwe uczucia i pragnienia. Części naszej psychiki mogły być tłumione lub zakazane od najmłodszych lat.
Z perspektywy Gestalt każdy z nas jest systemem podobnym do zegara, w którym wszystkie koła zębate w postaci naszych myśli, emocji, wrażeń cielesnych nieustannie się obracają i wchodzą ze sobą w interakcje.
Ważne jest, aby osoba postrzegała i akceptowała siebie jako całość, ponieważ wszystkie części jej ciała i psychiki stanowią jedną całość. W ten sposób można zauważyć, rozpoznać i zaspokoić wszystkie swoje pragnienia i emocje. Jako dziecko mogliśmy słyszeć, jak nasi rodzice lub opiekunowie mówili: „Nie płacz” lub „Nie zachowuj się w ten sposób”. Nie wyjaśniając, dlaczego dziecko powinno to robić, dorośli mogli nałożyć tabu na nasze prawdziwe uczucia i pragnienia. Części naszej psychiki mogły być tłumione lub zakazane od najmłodszych lat.
Z pomocą metody Gestalt klient rozumie, co oznacza wzięcie odpowiedzialności za własne działania. Odpowiedzialność pozwala mu podejmować niezależne decyzje i czyni go bardziej niezależnym od innych.
Podejście to uczy koncentrowania się na chwili obecnej i bycia świadomym siebie w niej: niezależnie od tego, czy jest to nagłe uczucie smutku, czy atak wstydu. Krok po kroku, osoba może stać się świadoma swoich potrzeb, myśli i cech, a następnie połączyć te różne aspekty swojej osobowości w spójną całość.
Terapia Gestalt to metoda, która pomaga klientom zauważyć i uświadomić sobie procesy zachodzące w ich wnętrzu i stopniowo przywrócić holistyczny obraz siebie.
Terapia Gestalt to metoda, która pomaga klientom zauważyć i uświadomić sobie procesy zachodzące w ich wnętrzu i stopniowo przywrócić holistyczny obraz siebie.
Alfabet Gestalt: słowa kluczowe dla zrozumienia tego podejścia
Gestalt
Słowo „Gestalt” to klucz do zrozumienia tego kierunku. W języku niemieckim Gestalt oznacza „kompletny, ukończony, uformowany obraz”. W psychoterapii oznacza to niekompletną sytuację, która uniemożliwia uzyskanie integralności. Ponieważ dana osoba nie omówiła swoich uczuć związanych z jakąś sytuacją, będzie ona nadal wisieć nad nią jak chmura burzowa.
Po odejściu z pracy, której nienawidzisz, możesz nadal odczuwać złość, ból lub rozczarowanie, których nie wyraziłeś swojemu szefowi. Psychoterapia pomoże ci przepracować niedokończone uczucia i „zamknąć” takie gesty.
Tu i teraz
Niezamknięte gesztalty nadal wpływają na ciebie i twoje postrzeganie życia. Aby je zidentyfikować, terapeuta zwraca uwagę na to, co dzieje się tu i teraz. Może zadawać pytania takie jak „Co czujesz?” lub „O czym teraz myślisz?”. Przepracowując niezakończone sytuacje, klient zyskuje integralne postrzeganie siebie i chwili obecnej.
Świadomość
Stan świadomości to zrozumienie tego, co dzieje się wewnątrz i na zewnątrz ciała. Głównym celem praktyki psychologii Gestalt jest poszerzanie świadomości we wszystkim, co robi klient. Rozmowa o swoich uczuciach przy wsparciu psychoterapeuty pomoże ci lepiej zrozumieć i przeżyć każdą sytuację. W rezultacie zachowanie danej osoby zmienia się wraz z rozwojem jej świadomości.
Aby poprawić świadomość, terapeuta Gestalt będzie zwracał uwagę na język ciała, głos i oddech klienta. W końcu uczucia i emocje są często wyrażane w ciele, wskazując na nasze głębsze potrzeby.
Odpowiedzialność
Z pomocą metody Gestalt klient rozumie, co oznacza wzięcie odpowiedzialności za własne działania. Odpowiedzialność pozwala mu podejmować niezależne decyzje i czyni go bardziej niezależnym od innych.
Kontakt i przerwanie kontaktu: cechy metody Gestalt
Ludzie mogą zaspokajać swoje potrzeby poprzez kontakt ze środowiskiem. To, w jaki sposób i jak skutecznie człowiek wchodzi w interakcje z otaczającym go światem, decyduje o tym, czy jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby.
Podejście Gestalt sugeruje, że istnieje kilka etapów w cyklu tego kontaktu:
Przedkontakt
Rozpoznawanie potrzeb poprzez uczucia
"Chcę psa"
Kontaktowanie się
Znalezienie sposobu na zaspokojenie go w tym środowisku
„Pójdę do schroniska i obejrzę różne psy”
Pełny kontakt
Spełnianie potrzeb i ich zaspokajanie
„Wybrałem psa i zabrałem go do domu”
Postkontakt
Nasycenie przyjemnością i wycofanie się z kontaktu
„Cieszę się, że mam teraz psa i dostałem to, czego chciałem”
Kontakt zostaje zerwany, gdy nie możemy zaspokoić naszych potrzeb: osoba nie jest świadoma swoich pragnień i uczuć lub w ogóle ich nie odczuwa Zerwanie kontaktu następuje, gdy u klienta uruchamiają się mechanizmy obronne lub mechanizmy przerywania kontaktu. Wtedy osoba tkwi w zamkniętym kole z własnymi problemami: jej gestalt nie jest zamknięty, a jej potrzeby nie są zaspokojone.
Są to sposoby, za pomocą których dana osoba może zerwać kontakt:
Introjekcja
Opis:
Akceptowanie postaw innych ludzi jako własnych
Przykład:
Narzucone nam przekonania są często postrzegane jako bezwarunkowe:
„Muszę dojeść wszystko, co zostało na talerzu”
„Muszę dojeść wszystko, co zostało na talerzu”
Kofluencja
Opis:
Dana osoba ma trudności z rozpoznaniem własnych uczuć, emocji i potrzeb
Przykład:
Niezdolność do rozpoznania siebie jako odrębnej osoby, rozpuszczanie się w innych:
„Nie mogę bez ciebie żyć”
„Nie mogę bez ciebie żyć”
Projekcja
Opis:
Przypisywanie innym swoich myśli, uczuć, pragnień, które nie są realizowane lub są ignorowane
Przykład:
Uczucia wewnętrzne są rzutowane na środowisko zewnętrzne:
„Nie jestem zły na ciebie, to wszyscy wokół mnie są źli na mnie”
„Nie jestem zły na ciebie, to wszyscy wokół mnie są źli na mnie”
Refleksja
Opis:
Robienie dla innych tego, czego sami chcielibyśmy od nich
Przykład:
Osobie trudno jest bezpośrednio odczuwać i wyrażać swoje pragnienia:
„Pomogę mu, aby potem on pomógł mnie”
„Pomogę mu, aby potem on pomógł mnie”
Retrorefleksja
Opis:
Przenoszenie na siebie tego, co czujesz do innej osoby
Przykład:
Blokowanie impulsów skierowanych na innych:
„To ja jestem winny, a nie osoba, która mnie skrzywdziła”
„To ja jestem winny, a nie osoba, która mnie skrzywdziła”
Egotyzm
Opis:
Niezdolność do przyjmowania i uwalniania doświadczeń z powodu strachu przed utratą kontroli lub wpływu z zewnątrz
Przykład:
Samokontrola, niezdolność do poddania się sytuacji:
„Nie pozwolę innym mnie zmienić”
„Nie pozwolę innym mnie zmienić”
Utrata wartości
Opis:
Człowiek deprecjonuje własne lub cudze osiągnięcia
Przykład:
Ignorowanie własnego wkładu w osiągnięcie wyniku:
„Co to ma wspólnego ze mną – to wszystko nasz zespół”
„Co to ma wspólnego ze mną – to wszystko nasz zespół”
Są to sposoby, za pomocą których dana osoba może zerwać kontakt:
Mechanizm obronny
Opis
Przykład
Introjekcja
Akceptowanie postaw innych ludzi jako własnych
Narzucone nam przekonania są często postrzegane jako bezwarunkowe:
„Muszę dojeść wszystko, co zostało na talerzu”
„Muszę dojeść wszystko, co zostało na talerzu”
Kofluencja
Dana osoba ma trudności z rozpoznaniem własnych uczuć, emocji i potrzeb
Niezdolność do rozpoznania siebie jako odrębnej osoby, rozpuszczanie się w innych:
„Nie mogę bez ciebie żyć”
„Nie mogę bez ciebie żyć”
Projekcja
Przypisywanie innym swoich myśli, uczuć, pragnień, które nie są realizowane lub są ignorowane
Uczucia wewnętrzne są rzutowane na środowisko zewnętrzne:
„Nie jestem zły na ciebie, to wszyscy wokół mnie są źli na mnie”
„Nie jestem zły na ciebie, to wszyscy wokół mnie są źli na mnie”
Profleksja
Robienie dla innych tego, czego sami chcielibyśmy od nich
Osobie trudno jest bezpośrednio odczuwać i wyrażać swoje pragnienia:
„Pomogę mu, aby potem on pomógł mnie”
„Pomogę mu, aby potem on pomógł mnie”
Retrorefleksja
Przenoszenie na siebie tego, co czujesz do innej osoby
Blokowanie impulsów skierowanych na innych:
„To ja jestem winny, a nie osoba, która mnie skrzywdziła”
„To ja jestem winny, a nie osoba, która mnie skrzywdziła”
Egoizm
Niezdolność do przyjmowania i uwalniania doświadczeń z powodu strachu przed utratą kontroli lub wpływu z zewnątrz
Samokontrola, niezdolność do poddania się sytuacji:
„Nie pozwolę innym mnie zmienić”
„Nie pozwolę innym mnie zmienić”
Utrata wartości
Człowiek deprecjonuje własne lub cudze osiągnięcia
Ignorowanie własnego wkładu w osiągnięcie wyniku:
„Co to ma wspólnego ze mną – to wszystko nasz zespół”
„Co to ma wspólnego ze mną – to wszystko nasz zespół”
Terapeuta Gestalt pomaga klientowi zauważyć, w jaki sposób przerywa kontakt, aby opracować bardziej skuteczny wzorzec zachowania i zakończyć kontakt. Następnie klient może nauczyć się samodzielnie zaspokajać swoje niespełnione potrzeby, aby zobaczyć, czego naprawdę chce i jak może to osiągnąć.
Dzięki metodzie Gestalt klient rozwija nowe wzorce zachowań, aby poprawić kontakt z otoczeniem i własnymi potrzebami.
Jak wygląda sesja Gestalt
Głównym zadaniem terapii Gestalt jest pomoc osobie w uzyskaniu integralności i nauczeniu się zaspokajania swoich potrzeb. W tym celu terapeuta pracuje z tymi aspektami osobowości, które uniemożliwiają klientowi osiągnięcie jego celów. Terapeuta Gestalt obserwuje język ciała, a następnie wspólnie analizujecie to, co odczuwałeś. Pomoże ci to doświadczać emocji, zamiast je tłumić, i być bardziej skoncentrowanym na sobie.
Przepracowanie początkowych zapytań i odzyskanie integralności może zająć klientowi od kilku miesięcy do 1–2 lat. Mniejsze, bieżące kwestie mogą zostać przepracowane w ciągu kilku sesji.
Aby osiągnąć pożądany rezultat, psychoterapeuci stosują różnorodne metody nurtu Gestalt. Czując się bezpiecznie z terapeutą Gestalt, klient może wyrażać siebie bardziej swobodnie niż zwykle w rzeczywistości. Terapeuta z kolei zauważa i analizuje, jak klient czuje się podczas ćwiczeń. Doskonałym przykładem jest technika „pustego krzesła”
„Puste krzesło”
→ Klient wyobraża sobie ważną osobę siedzącą na pustym krześle naprzeciwko niego;
→ Może z nią porozmawiać lub szczerze wyrazić swoje uczucia, podczas gdy terapeuta moderuje rozmowę;
→ Klient uświadamia sobie, że odczuwa i może wyrazić stłumione dotąd myśli i emocje.
Czym Gestalt różni się od innych metod i komu będzie odpowiadać?
W podejściu Gestalt psychoterapeuci koncentrują się bardziej na emocjach i doświadczeniach klienta niż na logice i racjonalnym zrozumieniu jego zachowania. Jest to główna różnica między Gestalt a na przykład CBT (terapią poznawczo-behawioralną). Gestalt pasuje osobom, które słabo rozumieją swoje emocje i pragnienia. Ważny w tym nurcie jest również język ciała, który jest często używany do badania problemów psychosomatycznych.
Gestalt pozwala spojrzeć świeżym okiem na relacje z samym sobą i otaczającym nas światem. Dzięki terapii można nauczyć się radzić sobie z takimi stanami jak:
Brak wiary w siebie
Samotność
Trudności w komunikowaniu się z innymi ludźmi
Problemy z granicami osobistymi i poczuciem własnej wartości
Apatia i utrata sensu życia
Trudności w rozpoznawaniu i wyrażaniu emocji
W terapii Gestalt również istnieją metody wykrywania przyczyn stanów lękowych lub depresyjnych. Jednak nie jest ona przeznaczona do pracy z poważnymi zaburzeniami psychicznymi.
Inne metody
Terapia poznawczo-behawioralna
Czytaj więcej
Terapia egzystencjalna
Czytaj więcej
Terapia katatymiczno-imaginacyjna
Czytaj więcej
Analiza transakcyjna
Czytaj więcej
Terapia narracyjna
Czytaj więcej
Psychoanaliza
Czytaj więcej
Terapia zorientowana na klienta
Czytaj więcej
Terapia rodzinna
Czytaj więcej